Yeni Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası

Halen yürürlükte olan Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası 2023 yılında tekrar düzenlenerek Federal Almanya Parlamentosu’nda (Bundestag) ve Federal Konsey’de (Bundesrat) onaylandı. Kasım 2023 yılı itibariyle kademeli olarak yürürlüğe girmesi beklenen yeni yasa istihdam ya da eğitim amacıyla Almanya’ya gidecekler için yeni fırsatlar sunuyor.  (Kasım 2023 itibariyle yürürlüğe giren kolaylıklar için burayı tıklayınız.)

Yeni Nitelikli İşgücü Göçü Yasası’nın Getirdikleri

Almanya’da birçok şirket uzun süredir kalifiye eleman bulmakta ciddi sıkıntılar yaşıyor. Eleman açığı 2022 yılında 1,98 milyon kişi ile şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaşmış bulunuyor. Nitelikli işgücü açığı özellikle sağlık sektöründe, hasta, yaşlı ve çocuk bakıcılığı mesleklerinde, bilişim sektöründe ve diğer birçok üretim ve hizmet alanında kendini gösteriyor. Bunun sonucunda kalifiye eleman açığı Almanya’nın refahını ve ekonomik seviyesini tehdit eden bir unsur haline geliyor. Öte yandan azalan çocuk ve genç sayısı, artan yaşlı ve emekli sayıları, bu sıkıntının gelecekte daha da artacağına işaret ediyor. Almanya’nın bu ihtiyacını diğer AB ülkelerinden karşılama imkânı yok. Çünkü AB genelinde tüm ülkeler benzeri sorunlarla karşı karşıya. Bu nedenle AB dışından nitelikli işgücünü Almanya’ya daha hızlı çekebilmek amacıyla bazı bürokratik engelleri kolaylaştıran yasal düzenlemeler gündeme geldi. En son Mart 2020’de yürürlüğe girmiş olan Nitelikli İşgücü Göçü Yasası tekrar düzenlenerek revize edildi. En erken 2023 yılı sonunda yürürlüğe girmesi beklenen yeni yasa istihdam ya da eğitim amacıyla Almanya’ya gidecekler için yeni fırsatlar sunuyor. Alman Hükümeti bu yasada tanınan kolaylıklarla AB dışı ülkelerden yıllık 60.000 nitelikli elemanı ülkeye çekebileceğini ümit ediyor.

Şu an yürürlükte bulunan eski yasa aslında zaten Almanya’da edinilen veya tanınan bir mesleki yeterlilikle AB dışı ülkelerden üniversite mezunlarının veya meslek eğitimi diploması olanların kalifiye eleman olarak gitmesine imkân tanıyor. Ancak bunlar sadece kendi meslek alanlarında çalışmak üzere gidebiliyorlar. 

Yeni yasa ile bu alanda daha fazla esneklik sağlanacak ve mesleki yeterliliğe sahip olan herkesin (yasaya tabi meslekler hariç) artık herhangi bir kalifiye meslekte çalışabilmesine imkan tanınacak. 

Buna ek olarak yasa, mesleki deneyimi olanlara da kolaylık sağlayacak. En az iki yıllık iş deneyimine ve Türkiye’de resmi olarak tanınan bir meslek diplomasına sahip olan kişiler Almanya’ya göç edebilecekler. Bunun için işverenin belirli bir ücretin altına düşmemesi veya toplu sözleşme tarifelerine uyması şart koşuluyor. Bu kesim için gelecekte mesleki yeterliliğin Almanya’da önden tanınması gerekmeyecek. Dolayısıyla bürokratik süreçler daha hızlı tamamlanabilecek. 

Yeni yasa ile özellikle yasaya tabi olmayan meslek sahipleri için eğer kanıtlanabilir mesleki deneyimleri varsa, sundukları potansiyel dikkate alınarak, diploma denkliği şartı aranmayacak. Diploma denkliği yaptırmak isteyenler ise, artık işlemlerini Almanya’ya gittikten sonra da yaptırabilecek. Bunun için kalifiye eleman ve işverenin, denklik işlemlerinin yapılacağına dair bir taahhüt vermesi yeterli olacak. Bu yöntemde işveren ihtiyaç duyduğu kalifiye elemanı daha hızlı istihdam edebilirken, çalışan da denklik işlemlerini işinin yanı sıra yapabilecek. Diploma denkliği, yeni yasa yürürlüğe girene kadar çalışma vizesi alabilmek için halen bir önkoşul olmaya devam edecek.

Fırsat Kartı

Yasanın getirdiği bir diğer yenilik ise iş arayanların sunduğu potansiyeli gözeten ve puan sistemine dayanan “fırsat kartı” (Chancenkarte) isimli bir uygulamanın hayata geçirilecek olması. Fırsat kartı, Almanya’ya iş aramak, meslek eğitim yeri aramak veya denklik işlemlerini yürütmek üzere gidebilmek için bir yıllığına verilen bir izin anlamına geliyor. Fırsat Kartı 10 maddelik seçim kriterlerinden en az 6 puan alan kişilere daha az bürokrasi ile Almanya’ya hızlıca gidebilme imkânı sunuyor.  Seçim kriterlerinde mesleki nitelikler, Almanca ve İngilizce bilgisi, iş deneyimi, Almanya ile bağlantı, yaş ve eşlik eden eş ya da partnerin potansiyeli dikkate alınıyor. Fırsat Kartı iş aramayı çok daha kolay hale getiriyor. İş arama sürecinde, bir işyerinde iki haftaya kadar deneme amaçlı çalışmak da dahil olmak üzere, haftada yirmi saate kadar çalışmaya izin veriliyor. Fırsat Kartı uygulaması şu an henüz başlamadı. Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra başlayacak.

Bunlara ek olarak yeni yasa ile özellikle yüksek talep gören sektörlerde ilk kez şarta bağlı kısa süreli çalışmaya imkan veren bir uygulama hayata geçirilecek. Bu kapsamda gidenler, niteliklerine bakılmaksızın Almanya’da sekiz ay boyunca çalışabilecekler. Ön koşul, işverenin toplu sözleşme tarifelerine dayalı bir ücret ödemesi ve çalışanın ilk günden itibaren sosyal güvenlik primlerini ödemesi.